Gelişim Evreleri

1. Bebeklik Dönemi(0–12 ay):

Bu dönem çocuğun yaşamındaki en önemli dönemdir. Sihirli yıllar da denilen bu evrede çocuk, gözlemci ve algılayıcı yönlerini geliştirme çabasındadır. Sanıldığı gibi hiçbir şeyden haberi olmayan, insanların küçük kopyaları değildiler. Yeni doğan döneminden itibaren işitebilir, görebilir, kokuyu ve tadı alabilir; basıncı, sıcaklık değişimlerini hissedebilir, neden ve sonuçlar arasında ilişki kurabilir. Gördüklerini, işittiklerini sürekli toplar, biriktirir ve beynine yerleştirir. Gerektiği durumlarda bu bilgileri kullanarak çevresine uyum sağlamaya çalışır. Bebeklik döneminin en önemli ihtiyaçları, duygusal ve biyolojik ihtiyaçlardır. Sadece biyolojik ihtiyaçları karşılamak ya da sadece duygusal ihtiyaçları karşılamak çocuğa hiçbir fayda sağlamaz. Bir bebek ne kadar iyi beslenirse beslensin, ilgi görmediği müddetçe, ileriki yaşamında çevreyle sıkı bağlar kuramaz,sağlıklı birey olamaz. Önemli olan tek şey bu dönemde fazlasıyla ilgi, güven, sevgi ve şefkatle, bebeğin fizyolojik tüm ihtiyaçlarının giderilmesidir.

2. Özerklik Dönemi(12–24 ay): 

Çocuğun sıralama ve keşif dönemidir. Bu dönemde kendisini ve çevresini en çok tanıma eğilimi gösterdiği ve psikomotor dediğimiz bedensel gelişiminin en yüksek seviyede olduğu dönemdir. Her ne kadar büyümüş bir beden sergilese de aslında yine de bebekliğin son dönemleri demek doğru olur. Kendi başına tehlikeliyi, tehlikesizden ayıramaz. Örneğin her bulduğunu ağzına almak ister. Bu dönem çok dikkat edilmesi gereken bir dönemdir, çevredeki tehlikeli durumlar azaltılmalıdır, yoksa her şeye elini uzattığında “hayır”larla karşılaşan, uyarılan bir çocuk olarak büyür. Sürekli engellenen çocuk, kendini çatışmaların içinde bulur. Bu dönemde oyuncaklar çok önemlidir. Her durum oyun ve oyuncaklarla öğrenilir. Ayrıca büyüklerin söylediği kelimeleri söylemeye çalışır, anlamsız bile olsa sanki konuşuyormuş gibi yaparak çevresindeki insanlardan duyduğu kelimeleri taklit eder.

3.İlk Yetmelik Dönemi(24–36 ay): 

Bu dönem, çocuk ve çevresindeki bireyler için oldukça zor bir dönemdir. Çünkü hem kendini hem de çevresindeki dünyayı tanımaya çalışmak çocuk için çelişki yaratır. Yapsam mı yapmasam mı, dinlesem mi dinlemesem mi…Çocuk bu dönemde aşırı davranışlar gösterebilir. Bazen inatçı, katı ve huysuz, bazen de istediğinin anında olmasını isteyen ısrarcı bir çocuk gibi davranabilir. Bu dönemlerde ona karşı anlayışlı davranmak ve bu durumun geçici olduğunu çevredeki insanlara da hatırlatmak gereklidir. Her istediğinin anında yapılmasının zararı olduğu gibi, her isteğine olumsuz yanıt vermek de doğru değildir. Yeni yetmelik döneminde yanlış eğitilen çocuklar bu dönemde yaşadıklarını tüm hayatları boyunca sürdürürler. Sağlıklı çocuk yetiştirmek için, çocukların duygularını rahatça ifade edebilmelerini sağlamalı,  duygularını anlamak için uğraşılmalıdır. 
Bu dönem dil gelişiminin en yoğun geliştiği dönemdir. Bu döneme kadar motorik becerileri geliştiren çocuk, bu dönemden sonra dil gelişimine önem verecek ve yeni sözcükleri kullanmaya yönelecektir. Sürekli sorular sorup, sabırla cevap verilmesini bekler. Bu durum onun kelime dağarcığını geliştirmesine yardımcı olur.
Tuvalet alışkanlığı da bu dönemde verilir. Yalnız çocuğun hazır olması beklenmelidir. Tüm çocukların aynı dönemde bu eğitimi tamamlamaları beklenemez, önemli olan onun istemesi ve hazır olması için zorlanmaması gerektiğini bilmektir. 


4.Oyun Dönemi(36–72 ay): 

Bu dönemde çocuğu fiziksel ve duygusal ihtiyaçlarından sonra gelen en önemli ihtiyacı oyundur. Her çocuk oyuna ihtiyaç duyar. Çünkü oyun onun hem öğrenmesine hem de eğlenmesine olanak sağlar. Bu dönemde verilen eğitim de oyun üzerine kuruludur. Bu dönem okul öncesi eğitimi kapsar ve verilen eğitim sayesinde çocuğun sosyal, duygusal, özbakım becerileri gelişir. Ayrıca zihinsel ve bedensel gelişimindeki rolü de kesinlikle azımsanamaz.

Kaynak: Hicran KILIÇ